گلیم فرش چیست و چه تفاوتی با جاجیم دارد؟

اگر قصد خرید گلیم فرش یا گلیم جاجیم را دارید ولی هنوز اطلاعاتی در این مورد ندارید می توانید در این مقاله از قالی کاشان با ما همراه شوید. در این متن می خواهیم به سوال گلیم فرش چیست و چه تفاوت هایی با گلیم جاجیم دارد پاسخ دهیم. هم چنین به صورت مفصل در مورد ویژگی ها، مزایا و معایب گلیم فرش و جاجیم ها نکاتی را بیان می کنیم. پس با ما در قالی کاشان همراه شوید.

گلیم فرش ها در دو دسته ماشینی و دستباف تولید می شوند. در گذشته برای پوشش منازل خود از گلیم های دستباف به عنوان زیر انداز استفاده شده که با دستان هنرمند قالی بافان بافته می شد. اما به مرور زمان و با پیشرفت صنعت فرش ماشینی ایران، گلیم فرش های ماشینی جایگزین مناسبی برای گلیم های دستباف شدند. خیلی از افراد گلیم فرش را با گلیم یا گلیم جاجیم یکی می دانند. در حالی که کاملا متفاوت هستند.

تاریخچه گلیم 

قدمت گلیم به سال های خیلی دور برمی گردد. جایی که انسان های اولیه سعی کردند با استفاده از پشم های طبیعی گوسفندان و حیوانات اهلی برای خود زیرانداز بسازند. به این شکل اولین گلیم ها بافته شد. این موضوع بیشتر مربوط به شمال آفریقا، شرق اروپا و بخش های مرکزی آسیا بوده است. درایران نیز بافت گلیم و گلیم فرش قدمت زیادی دارد.

بافت گلیم در ایران بیشتر به ایلات و قوم های عشایری برمی گردد. این ایل ها با استفاده از پشم حیوانات اهلی که دارند به بافت گلیم و جاجیم می پردازند. از این بافته ها نیز به راه های مختلفی استفاده می شود. برای مثال:

زیرانداز برای پوشاندن زمین یا دیوار ها

زین پوش اسب یا جل اسبی

نوار چادر و تزیین وسایل

گلیم جاجیم بافی در عشایر و ایلات ایرانی 

در ایران انواع مختلفی از گلیم ها و گلیم فرش ها در هر منطقه بافته می شود که طرح های خاص خود را دارد. در سال های اخیر به دلیل استقبال از گلیم ها در مناطق شهری، تولیدکنندگان فرش های ماشینی نیز به بافت گلیم روی آورده اند. بیشتر کارخانه های فرش کاشان انواع گلیم جاجیم و گلیم فرش را تولید و روانه بازار های داخلی و خارجی نموده اند.

همان طور که در ابتدای مقاله نیز گفتیم، گلیم فرش با گلیم جاجیم بافتی متفاوت دارد. در ادامه متن به بررسی ویژگی های گلیم فرش های ماشینی پرداخته و تفاوت های آن را با انواع گلیم دستباف بررسی می کنیم.

گلیم فرش ماشینی چیست؟

گلیم فرش ماشینی با استفاده از دستگاه ها و ماشین آلات بافت گلیم فرش تولید می شود. همان طور که قیمت محصولات دستباف گران می باشد، افراد می توانند برای پوشش دکوراسیون خود از گلیم فرش های ماشینی که قیمت مناسبی دارند استفاده کنند. قیمت بسیار ارزان تری که گلیم فرش های ماشینی دارند باعث شده فروش بالایی داشته باشد. در ادامه ویژگی های گلیم فرش ماشینی بافته شده در کارخانه فرش کاشان را بیان می کنیم.

جنس نخ گلیم فرش چیست؟

الیاف به کار رفته در گلیم فرش های ماشینی غالبا پلی استر می باشد. پلی استر یک نوع الیاف پلاستیکی مرغوب بوده که با توجه به درخشندگی و براقیتی که دارد زیبایی بی نظیری را به گلیم فرش ها می بخشد. این الیاف پلی استر بیشتر بی سی اف (BCF Yarns) یا پلی پروپیلن (PP Yarns) هستند. قیمت ارزان تری که این الیاف دارند باعث می شود قیمت تمام شده گلیم فرش های ماشینی نسبت به انواع دستباف آن خیلی کمتر باشد.

امروزه الیاف پلی استر هیت ست شده مدرن کیفیت بسیار زیادی هم دارند. این الیاف بدون پرزدهی هستند و این خود مزیت بسیار مهمی برای هر فرشی است. دوام بالا و ماندگاری بالا نیز از دیگر مزیت های این الیاف است. همین باعث می شود از گلیم فرش های ماشینی بتوان به راحتی در هر فضایی استفاده کرد. زیرا حساسیت انواع گلیم دستباف را ندارند.

خصوصیت دیگری که فرش های بافته شده با این الیاف دارند، وزن سبک و جابجایی بسیار آسان است. در تار و پود گلیم فرش ماشینی نیز از نخ های پلی استر استفاده می شود. این نخ ها رطوبت کمتری نسبت به الیاف طبیعی جذب می کنند. از این نظر شستن و جابجایی فرش ماشینی با الیاف پلی استر آسان تر از فرش دسبتاف است. در سوی دیگر شستن فرش های دستباف کار آسانی نیست و همیشه دغدغه رنگ دهی الیاف فرش دستباف در شستشو وجود دارد.

مقاومت بالا در برابر پاخوردگی

یکی از ویژگی های گلیم فرش ماشینی، نشان ندادن پاخوردگی روی سطح آن می باشد. به همین دلیل شما می توانید با خیال راحت از این محصول در جاهای پر رفت و آمد استفاده کنید. بیشترین استفاده از این نوع بافته ماشینی به عنوان فرش راهرو، فرش آشپزخانه و فرش آشپزخانه است. در این فضا ها که پاخور زیادی دارند نمی توان از فرش های ریز بافت ماشینی مثل فرش 1200 شانه استفاده کرد. چون بافت نازک و حساسی دارند.

از طرفی نیز قیمت گلیم فرش ماشینی در برابر کیفیت بالایی که دارد، بسیار ارزان است. به همین دلیل در صورتی که بافت آن مشکلی پیدا کرد می توان به راحتی آن را تعویض کرد. این مزیت برای یک فرش آشپزخانه که در معرض سوختگی یا موارد مشابه است فوق العاده حائز اهیمت است. در حال حاضر قیمت یک گلیم فرش ماشینی چیزی حدود 25% قیمت یک فرش 700 شانه است.

البته در آشپزخانه استفاده از گلیم جاجیم ها مرسوم تر است. چون گلیم جاجیم ماشینی بدون نخ خاب یا اصطلاحا بدون نخ پرز است. بافت این فرش به صورت حلقوی است. گلیم جاجیم ماشینی همانند موکت بافتی نازک و یکدست دارد. همین مورد یکی از تفاوت های گلیم و جاجیم است. این بافت یکپارچه و بدون پرز باعث می شود تمیز کردن آن بسیار آسان باشد. گلیم جاجیم در آشپزخانه کثیفی یا گرد و غبار را درون بافت خود جذب نمی کند. به همین خاطر با یک جارو برقی ساده می توان به راحتی آن را تمیز کرد.

گلیم فرش و گلیم جاجیم ماشینی - فرش کاشان - قالی کاشان

ابعاد گلیم فرش ماشینی

گلیم فرش های ماشینی در ابعاد گوناگونی بافته می شوند اما از پر فروش ترین آنها می توان به متراژ:

100*150 که در بین مردم به ذرع و نیم مشهور شده است و بسیار پر استفاده است.

70*100 که بیشتر به عنوان تابلو فرش استفاده می شود.

3*2 که سایز استاندارد فرش 6 متری محسوب می شود.

2.5*3.5 یا فرش 9 متری

4*3 یا همان فرش 12 متری

و…

البته گلیم فرش های ماشینی در تمام ابعاد استاندارد قابل بافت می باشد. اما اگر به دنبال گلیم فرشی با سایز غیر استاندارد می باشید می توانید با همکاران ما در قالی کاشان تماس بگیرید. سایز های سفارشی فرش های ماشینی اغلب به صورت جفتی بافته می شود. هم چنین هزینه بیشتری نسبت به سایز های استاندارد دارند. پس از ثبت سفارش بعد از مدت زمان کوتاهی گلیم فرش خود را تحویل خواهید گرفت.

طرح و نقش های گلیم فرش

در گلیم فرش های ماشینی از طرح هایی استفاده می شود که در انواه گلیم دستباف استفاده می شود. در گلیم فرش های دستباف ایرانی هر منطقه و هر ایل طرح های مخصوص به خود را دارد. مشهور ترین این طرح ها مربوط به اقوام زیر است.

گلیم سنه (سنندج)

گلیم قشقایی

گلیم شاهسون

گلیم خمسه

گلیم هرسین

گلیم ترکمنی

گلیم بلوچ

در دکوراسیون های امروزی از طرح های سنتی که در گلیم ها استفاده شده است برای تزیین فضا به خوبی استفاده می شود. در انواع دکوراسیون کلاسیک یا مدرن این طرح های سنتی برای ایجاد اصالت و جلوه هنرمندانه ایرانی به کار گرفته می شود. زیبایی طرح و نقش های سنتی ایرانی که اغلب به صورت ذهنی ایجاده شده، جلوه ای بی نظیر به فضا و دکوراسیون خانه می دهد. این طرح ها علاوه بر ایران در کشور های خارجی نیز بسیار محبوب است.

گلیم فرش و گلیم جاجیم ماشینی - فرش کاشان - قالی کاشان

تفاوت گلیم فرش و جاجیم چیست؟

همان طور که گفته شده گلیم فرش از نظر بافت شبیه به فرش یا قالی است. این بافت که کات پایل (Cut Pile) نام دارد با برش نخ های خاب فرش شکل می گیرد. فرش های ماشینی در دستگاه بافندگی به صورت جفتی و به هم چسبیده بافته می شود. این دو فرش پس از بافت با برش از هم جدا می شوند. از این نظر گلیم فرش ها ضخامت و خاب بالایی دارند که اغلب حدود 10 میلی متر است. پس ضخامت بیشتر یکی از تفاوت های گلیم فرش و جاجیم است.

اما در سوی دیگر جاجیم ها به صورت حلقوی بافته می شوند. این نوع بافت نخ خاب ندارد و تنها با نخ تار و پود شکل می گیرد. به همین دلیل همانند موکت بافتی بسیار نازک نسبت به فرش یا قالی دارند. این مورد اصلی ترین تفاوت گلیم فرش و جاجیم است. جاجیم های دستباف نیز به همین شکل به وسیله عشایر بافته می شود. در این جاجیم ها تار و پود فرش با رنگ های زیبا و طبیعی بافته می شود که نقش های بافت جاجیم را شکل می دهند. خوب است

خوب است در اینجا به این نکته هم اشاره کنیم که در گلیم فرش دستباف که یک اثر هنری ایرانی است، بعضا نقش های برجسته نیز دیده می شود. گلیم فرش های گل برجسته یکی از زیباترین اثر ها هنری عشایر ایرانی است.